Het kabinet presenteert een uitgebreid pakket aan maatregelen om het aantal van 700.000 huishoudens met problematische schulden terug te dringen. Het investeert extra in vroegsignalering, zodat gemeenten snellere en betere hulp kunnen bieden aan mensen met geldzorgen. Ook komt er een integraal schuldenoverzicht en een gratis betalingsherinnering bij verkeersboetes. Met deze en andere maatregelen wil het kabinet voorkomen dat schulden razendsnel kunnen oplopen.

De documentaire Schuld & Boete laat de schuldenindustrie zien; een wereld van schuld-opkopers, incassobureaus en deurwaarders waardoor schulden flink kunnen oplopen, problematisch worden en niet meer op eigen kracht zijn op te lossen. Wat moet er veranderen?

Minister Weerwind voor Rechtsbescherming en minister Schouten voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen hebben een contourenschets civiele invordering naar de Tweede kamer gestuurd. In deze notitie worden maatregelen uitgewerkt die er voor kunnen zorgen dat schulden niet snel oplopen. De voorgestelde maatregelen uit het onderzoek “Schulden klein houden en perspectief bieden” van SchuldInfo, de Hogeschool Utrecht en de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden hebben een centrale plek gekregen in deze contourenschets.

We kunnen meer mensen bereiken met schuldhulpverlening als beroepsgroepen de handen ineenslaan. Dat is de conclusie van een pilot waarbinnen een secundaire route voor schuldhulpverlening is getest. De onderzoeksvraag van de pilot was of er andere doelgroepen en daardoor meer mensen met problematische schulden bereikt kunnen worden. Van de mensen die binnen de pilot zijn geholpen had meer dan de helft niet eerder contact gezocht met de gemeente, de overige 44% had wel aangeklopt bij het gemeenteloket, maar vond daar niet de passende hulp.

De Tweede Kamer heeft op 5 maart 2024 met ruime meerderheid (alle partijen behalve de PVV) een motie aangenomen waarbij de regering wordt opgeroepen voorbereidingen te treffen voor de inrichting van een nieuw incassostelsel. In dit incassostelsel wordt de minnelijke fase gestimuleerd, bij onnodig procederen de schuldeiser in de proceskosten veroordeeld, meedelen in beslag mogelijk gemaakt en krijgen deurwaarders een grotere rol voor een duurzame oplossing. Geweldig nieuws dat de voorstellen uit het rapport "Schulden klein houden en perspectief bieden" door bijna de gehele Tweede Kamer worden omarmd.

De Kamer voor gerechtsdeurwaarders heeft een belangrijke uitspraak gedaan over de mogelijkheden van een deurwaarder om een betalingsregeling te treffen wanneer door een andere schuldeiser al loonbeslag is gelegd. De beslagvrije voet moet het bestaansminimum garanderen. De debiteur ertoe bewegen om een deel van dit bestaansminimum te gebruiken om een schuld af te lossen, staat hiermee op gespannen voet. De deurwaarder dient zich terughoudend op te stellen, mag geen oneigenlijke druk uitoefenen en mag zich niet achter de opdrachtgever verschuilen.

Een betalingsregeling afdwingen onder de beslagvrije voet wordt terecht veroordeeld, maar het alternatief om te dagvaarden en beslag te leggen is, gelet op de kosten, ook niet wenselijk.

In het kader van het 150 jaar bestaan van de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders heeft Nick Huls, emeritus hoogleraar rechtssociologie, een toespraak gehouden over de veranderende rol van de gerechtsdeurwaarder: van handhaver tot schuldbemiddelaar.

Boeiende discussies op prikkelende stellingen legden de verschillen bloot van de deelnemende politieke partijen tijdens het KBvG verkiezingsdebat ‘Schulden en invordering: naar een aanpak die werkt’ op donderdag 2 november in Nieuwspoort. Moderator Tanja Braun leidde het debat en betrok ook het aanwezige publiek, die reageerden op de ideeën van politici met hun eigen ervaringen. KBvG Voorzitter Chris Bakhuis spreekt van een boeiende avond met verrassende inzichten.

”De gerechtsdeurwaarder moet meer regie krijgen bij de oplossing van problematische schulden, wat de KBvG betreft. Het is goed als we met elkaar van ideeën wisselen hoe dit vorm te geven.”

Minister Weerwind heeft de Tweede Kamer per brief geïnformeerd over het vervolg op de motie Beukering c.s., waarbij het kabinet werd verzocht om naar het huidige stelsel van maatschappelijk verantwoorde incasso en deurwaardersactiviteiten te kijken en verbeteringen in kaart te brengen. In dit kader zijn thematafels met het werkveld georganiseerd en heeft vervolgonderzoek plaatsgevonden. De minister gaat hierbij onder meer in op het rapport “Schulden klein houden en perspectief bieden” en op het rapport “Kennisanalyse invordering”. De minister kondigt een nadere verkenning aan naar mogelijke wijzigingen in het stelsel van civiele invordering.

Tijdens de begrotingsbehandeling van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is de volgende vraag van Don Ceder over het rapport beantwoord.

Vandaag is het rapport 'Schulden klein houden en perspectief bieden' gepubliceerd. Het rapport pleit voor 'een nieuw incassostelsel waar zowel schuldeisers als debiteuren van profiteren', betogen de auteurs Nadja Jungmann en André Moerman. Zij schreven hun rapport in opdracht van de Koninklijke bond van Gerechtsdeurwaarders (KBvG).

Het is hoog tijd om het Nederlandse stelsel van schulden incasseren grondig te herzien. Dat stellen twee onderzoekers in een ongevraagd advies. De beroepsorganisatie van deurwaarders KBvG is het met hen eens.