Minister voor Rechtsbescherming: Franc Weerwind

Uit de brief:

“Kennisspoor en aanvullend onderzoek
(...)
De invorderingsketen voor civiele vorderingen is onderdeel van een groter geheel en wijzigingen kunnen daarmee bredere consequenties hebben, waardoor ik wijzigingen in de systematiek gefundeerd en weldoordacht wil uitvoeren. Vanuit de bevindingen bij de thematafels heb ik de Hogeschool Utrecht en schuldenexpert André Moerman verzocht een kennisanalyse over invordering op te stellen. Hiermee is inzicht gegeven in de beschikbare kennis over de actoren en vraagstukken rondom invordering. Het rapport leert ons dat er dingen goed gaan en er zaken zijn die verbetering behoeven. Het blijkt dat er veel onbekend is en er veronderstellingen leven die op dit moment niet feitelijk onderbouwd kunnen worden. Een voorbeeld hiervan is dat onbekend is hoeveel incassozaken in welk stadium betaald worden en hoeveel overeenkomsten er worden gesloten waarvan de betalingsverplichting wel wordt nagekomen. 

Het rapport leert ons ook dat zowel schuldeisers als schuldenaren, maar ook de ingeschakelde partijen dilemma’s ondervinden in het huidige stelsel. Wel is duidelijk geworden dat de huidige systematiek zo werkt, omdat het stelsel prikkels in zich heeft die dat in de hand werken. Bijgaand deel ik het rapport van het kennisspoor met u. 

Nadja Jungmann (lector Schulden en Incasso aan de Hogeschool Utrecht) en André Moerman hebben daarnaast het onderzoek ‘Schulden klein houden en perspectief bieden’ uitgevoerd. Dit onderzoek is financieel mogelijk gemaakt door de KBvG. Ik waardeer het initiatief van de KBvG, omdat zij hiermee hebben laten zien in staat te zijn om naar het maatschappelijk belang van de problematiek te kunnen kijken. Het resultaat van het onderzoek sluit aan op de eerdere conclusies uit de thematafels, zoals het gegeven dat wanneer iemand wel wil betalen maar niet kan betalen, op dit moment onvoldoende mogelijkheden heeft om bij een lopend beslag of betalingsregeling aan te sluiten. In dit rapport is er naar oplossingen gezocht die gericht zijn op het collectief belang. 

(…)

Hoe nu verder?
Ik zal samen met de minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen een verkenning starten naar mogelijke wijzigingen in het stelsel van civiele invordering, zoals is toegezegd tijdens de begrotingsbehandeling van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2024. Deze verkenning moet resulteren in een aantal scenario’s of alternatieven dat getoetst moet worden op: 

• Doelmatigheid: een stelsel moet erop gericht zijn dat een vordering voldaan moet worden tegen zo laag mogelijke kosten. De keten moet daarbij dusdanig schrikwekkend zijn bij doelbewuste wanbetaling, maar wanneer betaling niet lukt moet er een mogelijkheid zijn om te de-escaleren richting hulpverlening;
• Efficiëntie: het stelsel moet gericht zijn op een duurzame oplossing van het betaalprobleem, waarbij de stappen gezet kunnen worden die nodig zijn. Deze handelingen moeten niet bijdragen aan een ongewenste toename van de schulden;
• Proportionaliteit: acties zijn redelijk en uitlegbaar, maar de bijbehorende kosten staan in verhouding tot de hoofdsom;
• Mensgerichtheid: de oplossing moet gericht zijn op een duurzame oplossing van de betalingsproblematiek, waarbij niemand onder de beslagvrije voet mag uitkomen. 

Wij zijn van mening dat wanneer deze basisprincipes het uitgangspunt vormen hiermee een goed functionerende invorderingsketen ontwikkeld kan worden die doet waarvoor deze is bedoeld, namelijk de belangen behartigen van schuldeiser én schuldenaar. Bij de verkenning zullen we uiteraard de bovengenoemde rapporten betrekken. 

Begin komend jaar zullen de minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen en ik u informeren over de uitkomsten van deze verkenning. Aan de hand van de verkenning zullen wij een aantal beleidsopties voorbereiden. Zodra deze uitgewerkt zijn zullen wij bezien wat haalbaar is qua inzet en financiële middelen.

Daarnaast is er onlangs een Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) ‘Problematische Schulden’ gestart, de resultaten hiervan worden verwacht in mei 2024. We verwachten dat de inzichten vanuit het IBO en de verkenning een stevige basis vormen voor nadere besluitvorming.”

Meer informatie
- Volledige brief over maatschappelijk verantwoorde incasso en deurwaardersactiviteiten
- Kennisanalyse invordering
- Reis van de vordering
- Kwaliteitsfonds gerechtsdeurwaarders